Óþægindi á kynfærasvæði er almennt hugtak sem vísar til þess sem veldur kláða, ertingu, sviða eða sársauka í píkunni. Fjölmargar orsakir geta legið þar að baki en grunnorsök þessara einkenna eru bólgur sem myndast vegna baktería, sveppa, veira eða ertandi- og ofnæmisvaldandi efna. Breyting á sýrustigi legganga getur spilað þar stóran þátt.
Mikilvægt er að skoða hvar einkennin eru á kynfærunum og hvað getur verið að valda þeim til að hægt sé að meðhöndla þau á réttan hátt. Stundum nægir að gera breytingar á venjum og ástunda góða umhirðu. Lækningavörurnar Rosonia Foam, Rosonia VagiCaps og Smaronia geta dregið fljótt úr einkennum, þau veita húðinni kjöraðstæður til að gróa og endurnýja sig. Vörurnar eiga það sameiginlegt að vernda svæðið fyrir sýkingum, vinna gegn vægum sýkingum, veita raka og styrkja húðina. Í þeim tilfellum sem slíkt dugir ekki er ráðlagt að leita til læknis.
Orsökin
Flestar ef ekki allar konur upplifa óþægindi á kynfærasvæði einhverntímann á ævinni, og getur tíðnin eykst með hækkandi aldri. Óþægindin geta verið misalvarleg, oft endurtekin og jafnvel til lengri tíma.
Bakteríusýkingar eru algengasta orsök óþæginda á kynfærum (40-50%), því næst koma sveppasýkingar (20-25%) og sýkingar af völdum frumdýrsins tríkómónas (15-20%). Aðrar orsakir eru erting, ofnæmi og leggangaþurrkur.
Konur geta upplifað óþægindi 2-3 dögum fyrir blæðingar, á meðan blæðingum stendur og fyrstu dagana eftir blæðingar. Óþægindin dagana fyrir blæðingar skapast vegna breytinga í sýrustigi legganga. Röskun getur orðið á flóru legganga á meðan blæðingum stendur þar sem tíðablóð hefur töluvert hærra sýrustig en æskilegt er fyrir leggöng. Óþægindi vegna þessa geta varað nokkra daga eftir að blæðingum líkur.
Til að draga úr óþægindum tengdum blæðingum er eitt hylki af Rosonia VagiCaps sett upp í leggöng fyrir svefn, dagana fyrir blæðingar og dagana eftir blæðingar. Tekið er hlé á notkun hylkjanna á meðan blæðingum stendur. Rosonia froðan slær fljótt á einkenni á ytra kynfærasvæði og má nota eftir þörfum.
Algengt er að konur finni fyrir óþægindum fyrstu klukkustundirnar eða jafnvel einhverja daga eftir óvarið kynlíf þar sem sæði hefur töluvert hærra sýrustig (pH 7.2-8.0) en er í leggöngum og getur sá munur raskað eðlilegri flóru legganga í allt að 10-14 klst. sem gerir leggöngin minna varin gegn sýkingu.
Eftir kynlíf er gott að setja eitt Rosonia hylki í leggöng til að draga úr líkum á að einkenni koma fram. Stundum getur einnig reynst vel að fara í stutta sturtu og/eða nota Rosonia froðu ef óþægindi koma fram á ytri kynfærum. Ef slíkt virkar ekki er hægt að nota smokk.
Við tíðahvörf lækkar magn estrógens í líkama kvenna og við það hækkar pH í leggöngum. Að auki verða líffræðilegar breytingar á kynfærum þar sem estrógen viðheldur þykkt, teygjanleika og raka legslímhúðar. Konur upplifa því gjarnan leggangaþurrk um og eftir tíðahvörf, ásamt því að vera útsettari fyrir sýkingum í leggöngum og þvagfærum.
Smaronia er gel sem sérstaklega er ætlað konum með leggangaþurrk og einnig þynnun á legslímhúð (e. vaginal atrophy). Við leggangaþurrki er Smaronia notað daglega fyrir svefn í 7 daga og svo á 3ja daga fresti eftir það til að viðhalda þykkt og raka í leggöngum. Í slæmum tilfellum er mælt með notkun í 21 dag samfellt og svo á 3ja daga fresti eftir það. Ef óþægindi koma fram á ytri kynfærum má nota Rosonia froðuna eftir þörfum. Froðan slær fljótt á kláða, sviða og bólgur, hún græðir einnig sár og sprungur sem geta myndast. Einnig er fáanlegt jurtalyfið Lyngonia sem inniheldur sortulyng og fæst án lyfseðils í apótekum við þvagfærasýkingum.
Sýklalyf drepa því miður ekki einungis skaðlegar bakteríur heldur einnig góðar bakteríur sem viðhalda heilbrigði legganga. Þau geta breytt örverum í leggöngum innan nokkurra klukkustunda.
Til að draga úr líkum á sýkingum í leggöngum á meðan sýklalyfjanotkun stendur þá er eitt hylki af Rosonia VagiCaps sett upp í leggöng fyrir svefn á meðan sýklalyfjagjöf stendur. Hylkin eru lítil og því lágmarksóþægindi sem fylgja. Rosonia froðan vinnur skjótt á óþægindum ef þau koma fram á ytri kynfærum.
Undir venjulegum kringumstæðum eru leggöng sjálfhreinsandi og því þarf ekki að þvo þau sérstaklega. Þegar skolað eru upp í leggöng þá skolast burtu mikilvæg flóra til að viðhalda heilbrigði þeirra. Oftast skola konur leggöngin í þeim tilgangi að minnka lykt og auka hreinlæti en slíkt gerir illt verra því það getur skapað ójafnvægi í leggangaflóru, sýkingu og þar með aukinni útferð og lykt. Útferð er almennt merki um heilbrigði. Útferðin getur verið gulleit eða hvít, þykkt hennar er mismunandi eftir því hvar í tíðahringnum kona er stödd. Útferðin er óeðlileg ef hún breytir um lit, verður grænleit eða brúnleit, verður illa lyktandi, veldur óþægindum í leggöngum. Slík útferð er merki um sýkingu og hana ber að meðhöndla, en ekki með þvotti.
Fyrsta og mikilvægasta skrefið er að hætta skolun og þvotti í leggöngum og einungis nota mildar sápur við þvott á ytri kynfærum. Til að vinna á óþægindum sem skapast hafa vegna þvottar er eitt hylki af Rosonia VagiCaps sett upp í leggöng fyrir svefn á meðan einkenni vara og allt að 3 daga eftir. Rosonia froðan slær fljótt á einkenni á ytri kynfærum.
Umhverfi kynfæra hefur breyst gríðarlega síðustu ár. Meira er um gerviefni í nærfatnaði, einnig hefur notkun á ilmefnum hefur aukist gríðarlega í vörum sem komast í snertingu við kynfæri. Slík efni eru mörg hver ertandi og ofnæmisvaldandi. Við notkun á slíkum efnum bresta varnir húðarinnar og fram koma einkenni eins og kláði, sviði, bólgur, sár. Ertandi sápur, dömubindi, túrtappar, smokkar, sleipiefni, nærfatnaður.
Mikilvægasta meðferðin er að greina orsakavaldinn og hætta notkun hans. Oft getur það reynst erfitt og því getur reynst mikilvægt að nota lækningavöru til að draga úr einkennum og veita húðinni stuðning. Ef einkenni eru í leggöngum er Rosonia VagiCaps hylki sett upp í leggöng fyrir svefn þar til óþægindin eru liðin hjá. Á ytri kynfæri er Rosonia froðan notuð eftir þörfum til að slá á kláða, sviða og önnur óþægindi.
Erfitt getur reynst að aðgreina kynsjúkdóma frá almennum, vægum óþægindum á kynfærum. Ef einkenni eru viðvarandi og vægar lausnir sem fáanlegar eru án lyfseðils virka ekki er mikilvægt að leita til læknis til að útiloka að um kynsjúkdóm á borð við klamydíu, kynfæravörtur, kynfæraáblástur, lekanda eða sárasótt sé að ræða.
Í slíkum tilfellum þarf ávísun á lyf frá lækni en Rosonia vörurnar eru góð viðbótarmeðferð með lyfjum þar sem það hjálpar við að byggja upp heilbrigða húð, veitir góðan raka og græðir sár.
Óþægindi getur skapast af svo mörgu að listinn er nær ótæmandi. Fleiri dæmi um aðstæður sem skapað geta óþægindi á kynfærum eru sviti og núningur við íþróttaæfingar, of þröngur fatnaður, exem, lichen sclerosus, fæðingar, keiluskurður, hormónagetnaðarvarnir, ofþyngd, streita, ýmis lyf, sjúkdómar á borð við Sjörgen´s og krabbameinsmeðferðir.
Kynheilsa kvenna er mikilvæg og það að upplifa óþægindi á kynfærum er ekki eðlilegur fylgifiskur þess að vera kona. Það er löngu tímabært að opna meira á umræðuna um kynlíf, kynfæri, kvensjúkdóma og kynsjúkdóma. Ef við leyfum þessu áfram að vera tabú að þá upplifa konur sig einar með þessi vandamál, einangra sig, fá ekki viðeigandi meðferð og vísindamenn finna ekki þörf fyrir að finna lausnir, allt þetta helst í hendur.
